De naam
Villa Leda verwijst naar het verhaal uit de Griekse mythologie over koningin Leda en de zwaan en ontleent haar naam aan de rivier de Leda waaraan het stadje Leer is gelegen.
Leda en de zwaan
Sinds de vijfde eeuw voor Chr. is het verhaal over Leda en de zwaan een geliefd thema binnen de beeldende kunst. Het verhaal is afkomstig uit de Griekse mythologie. Er bestaan meerdere versies van, een ervan luidt als volgt: Op een dag begaf Leda, de echtgenote van de Spartaanse koning Tyndareüs zich naar de rivier Eurotas om zich daar te gaan baden. Zeus, de oppergod, die haar in het rivierwater zag staan, werd spontaan verliefd op de mooie koningin van Sparta en veranderde zijn gedaante in die van een prachtige witte zwaan. Hij verleidde haar en had vervolgens gemeenschap met haar.
Beschaamd door deze gebeurtenis had Leda nog diezelfde avond gemeenschap met haar echtgenoot Tyndareüs. Leda werd zwanger en legde twee eieren waaruit na negen maanden twee tweelingen kropen. Uit het ei, dat uit de ontmoeting met Zeus voortkwam, werden Helena en Polydeuces (Pollox) geboren. Uit het andere ei kwamen Castor en Clytaemnestra te voorschijn; zoon en dochter van de Spartaanse koning Tyndareüs. Castor en Polydeuces worden onafscheidelijke tweelingbroers die in het sterrenbeeld tweelingen voortleven. Helena en Clytaemnestra trouwden beiden met een koning. Clytaemnestra met Agamemnon van Mykene en Helena met Menelaos, de koning van Sparta. Helena is vooral bekend geworden vanwege haar schoonheid en omdat de Trojaanse oorlog vanwege haar is uitgevochten.
De rivier de Leda
De rivier de Leda ontspringt als Ohe, even ten noordwesten van Spahnharrenstad in het Emsland. Ten zuiden van het plaatsje Sedelsberg verenigt de Ohe zich met de Marka tot de Sagter Eems. In Ostfriesland, bij Barβel vloeien de Sagter Eems en de Soeste samen tot de Leda. De rivier mondt uit in de Eems bij Leer. Vijfentwintig kilometer ten noordwesten van Leer mondt de Eems uit in de Dollard. Door de nabijheid van de Waddenzee is de Leda een getijdenrivier.
Direct ten noorden van de Ledamonding ligt Leerort dat vroeger als vesting diende. Helaas is hiervan niets meer terug te vinden. Ten zuiden van de monding ligt het gehucht Kloster Muhde, hetgeen in het oud-Fries “mutha” = monding betekent.
De riviernaam Leda verwijst niet naar het Griekse mythologische verhaal over Zeus en Leda. Het woord betekent waterloop of leiding. Aan de monding van de Leda is het stadje Leer ontstaan. Een stichtingsdatum is onbekend, maar vast staat dat het dorp rond het jaar 800 al bestond, gelegen op kustmatig aangelegde verhogingen langs de rivieren Eems en Leda. De naam Leer verwijst waarschijnlijk naar het Germaanse woord “Hleri” dat omheinde weide betekent. De eerste bewoners waren naar alle waarschijnlijkheid veehouders.
